Układ endokannabinoidowy: czym jest i jak działa?

wrz 27, 2019 | Konopie

Poznanie układu endokannabinoidowego jest podstawą w zrozumieniu działania ekstraktów z konopi.

Jest on rozsiany po całym ciele, a jego receptory znajdują się w centralnym układzie nerwowym, komórkach układu odpornościowego, przewodzie pokarmowym, w obwodowym układzie nerwowym i nie tylko. Odgrywa on kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy. Prawie wszystkie istoty na Ziemi produkują endokannabinoidy, które są naturalnymi związkami łączącymi receptory tego układu. Biorą one udział w rożnych fizjologicznych procesach, np. przy odczuwaniu bólu, przy uwalnianiu neuroprzekaźników, działaniu układu pokarmowego.

Prawidłowe funkcjonowanie układu endokannabinoidowego jest niezbędne do życia, ponieważ zawiaduje on przekazywaniem podstawowych informacji zarządzających snem, odpoczynkiem, odczuwaniem sytości i głodu. Ilość opracowań na jego temat jest wciąż niewielka, dlatego wiedza o nim jeszcze nie jest popularna w nauczaniu akademickim. W tym artykule postaramy się przybliżyć Wam ten temat.

Zacznijmy od tego, czym są kannabinoidy?

Synapsy – ilustracja ludzkiego układu nerwowego

To naturalne przekaźniki w ciele żywych organizmów. Możemy wyróżnić ich dwie kategorie:

  • Endogenne, czyli powstałe wewnątrz ciała. Są one naturalnie wytwarzane przez człowieka i współdziałają z receptorami kannabinoidowymi, regulując wymienione wcześniej funkcje organizmu.
  • Egzogenne, to te które możemy dostarczyć ciału zewnętrznie. Są to fitokannabinoidy – substancje aktywne występujące m.in w konopiach pod postacią tetrahydrokannabinolu (THC) i kannabidiolu (CBD) oraz kannabinoidy syntetyczne, czyli jak nazwa wskazuje, substancje podobne do naturalnych, ale otrzymywane podczas przemysłowej produkcji (np. dronabinol i nabilon).

W ostatnich latach odkryto, że układ endokannabinoidowy reguluje wiele procesów fizjologicznych u człowieka. Kontroluje mechanizmy równowagi energetycznej poprzez wpływ na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za pobór pokarmu, wpływa na metabolizm lipidów i węglowodanów oraz na magazynowanie tłuszczów, oddziałuje na czynność układu dokrewnego i odpornościowego. Główne miejsce działania mediatorów tego układu to ośrodkowy układ nerwowy. Ten ważny, biologiczny system w organizmie został odkryty w 1988 roku, kiedy w szczurzym mózgu odkryto pierwszy receptor kannabinoidowy.

(…) leki aktywujące układ endokannabinoidowy (np. Dronabinol) mogą być skuteczne nie tylko w leczeniu zespołu wyniszczenia w przebiegu infekcji HIV, ale również stanów niepokoju, depresji, fobii, przewlekłego stresu pourazowego, w protekcji neurotoksyczności, chorobach neurozwyrodnieniowych (choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane) oraz w niektórych postaciach padaczki (…) Planuje się także zastosowanie antagonistów receptora CB1 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego oraz w leczeniu niepłodności. [2]

Układ endokannabinoidowy składa się m.in z:

  • receptorów CB1 (centralnych) i CB2 (obwodowych),
  • agonistów egzogennych i endogennych: kannabinoidów i endokannabinoidów,
  • enzymów regulujących syntezę i degradację endogennych ligandów tego układu.

Kannabinoidy wpływają na:

  • reakcje psychiczne i stan dobrego samopoczucia,
  • łagodzą sytuacje stresowe,
  • zmniejszają ból,
  • zwiększają głód i pobudzają apetyt,
  • regulują motorykę przewodu pokarmowego.

Możliwe jest, że receptorów jest więcej, nie do one jednak jeszcze znane.
Receptory CB1 tworzą wiązania z kannabinoidami wchodzącymi w skład konopi. Odkrycie tego połączenia dało podstawy hipotezy, że być może organizm ludzki jest naturalnie zaprogramowany na przyjmowanie “suplementów” konopnych. [1] Receptory te znajdują się przede wszystkim w centralnym układzie nerwowym.

Receptory CB2, odkryte w 1993 roku, zlokalizowano głównie w obrębie układu immunologicznego, przewodu pokarmowego, wątroby, śledziony, nerek, szkieletu, serca, obwodowego układu nerwowego co obrazuje poniższy schemat. W sytuacji nieprawidłowego funkcjonowania tkanek, receptory CB2 nadmiernie pojawiają na powierzchni komórki.

 

Jak CBD oddziałuje na układ endokannabinoidowy?

Oddziaływanie na układ endokannabinoidowy może być przyłączaniem pewnych związków (agonisty) do zakończenia synapsy, przez co pobudza się ją do przesłania elektrycznego sygnału, lub antagonisty, który działa dokładnie odwrotnie.  Innym rodzajem oddziaływania na receptory układu jest modulacja allosteryczna (czyli modyfikacja sposobu jego oddziaływania). Modulacja pozytywna będzie oznaczała pobudzenie aktywnego i mocniejszego przesyłania sygnału, a modulacja negatywna spowolnienie go.

Receptory układu endokannabinoidowego dużo chętniej wiążą się z anandaminem (naturalnie wytwarzany przez żywe organizmy kannabinoid) oraz z psychoaktywnym THC. Wykazano również, że CBD modyfikuje działanie enzymów regulujących go i białek transportujących, przez co zwiększa się stężenie naturalnego endokannabinoidu, czyli anandaminu.

Warto przypomnieć sobie tutaj różnicę pomiędzy THC a CBD. THC to częściowy antagonista obu receptorów endokannabinoidowych, a jego związanie z układem CB1 odpowiada za działanie psychoaktywne. Oddziałuje on też na  inne struktury i enzymy, wpływając na uśmierzenie bólu, zapobieganie nudnościom i chorobie lokomocyjnej, pobudzanie apetytu i obniżanie ciśnienia. CBD natomiast nie wykazuje działania psychoaktywnego ponieważ nie przyłącza się on w znaczących ilościach do receptorów CB1 ani CB2. Mimo to nasila on oddziaływanie substancji endogennych i oddziałuje m.in na kanały jonowe, receptory i enzymy, działając m.in przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwpadaczkowo.

Mówiąc najprostszym językiem, CBD poprzez pobudzanie synaps układu endokannabinoidowego, reguluje on ilość prądu elektrycznego, ile jakich komórek ma zasilić dany organ lub układ w ciele, a ile informacji ma przemieścić się w inne miejsce prowadząc do równowagi organizmu.

źródło:

1. Lecznicza Marihuana, dr Mark Sircus, Kraków 2017
2. Rola układu endokannabinoidowego w regulacji czynności dokrewnej i kontroli równowagi energetycznej człowieka, Jan Komorowski, Klinika Endokrynologii Katedry Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Henryk Stępień, Zakład Immunoendokrynologii Katedry Endokrynologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź 2006
3. Konopie dla wszystkich, lecznicze zastosowanie marihuany, Fabio Firenzuoli, Francesco Epifani, Idalba Loiacono, Wrocław 2015

Zobacz także

CBD dla psów w świetle badań naukowych
CBD dla psów w świetle badań naukowych

CBD stało się jednym z najbardziej popularnych suplementów dla psów, ale jakie badania potwierdzają jego skuteczność? Pomimo nadal wielu luk informacyjnych,...

Jak zapobiegać krystalizacji CBD?
Jak zapobiegać krystalizacji CBD?

Niektórzy użytkownicy olejów konopnych mogą się dziwić, że po jakimś czasie, na dnie ich buteleczki pojawiają się małe i długie kryształki. Pragnę uspokoić, że jest...

0
    0
    Koszyk
    Twój koszyk jest pusty